Kashmiri: Rajoni i Himalajeve në zemër të armiqësisë midis Indisë dhe Pakistanit

India nisi sulme në orët e hershme të mëngjesit të 7 majit kundër, siç i quajti, “kampeve terroriste” në Pakistan, përfshirë edhe territorin e kontestuar të Kashmirit.

Sulmi erdhi pas vrasjes së 26 burrave, kryesisht turistë, në Kashmirin indian muajin e kaluar, në një sulm të kryer nga islamistë, për të cilin India fajësoi Pakistanin.

Cila është historia e këtij rajoni dhe pse vazhdon të jetë burim tensioni mes dy vendeve?

Ndarja dhe bashkimi me Indinë

Por, sundimtari hindu i Kashmirit donte të qëndronte i pavarur. Megjithatë, përballë një pushtimi nga fiset e armatosura myslimane që vinin nga Pakistani, ai vendosi t’i bashkohej Indisë në tetor të vitit 1947, në këmbim të ndihmës ushtarake.

Gjeografia dhe demografia

Në fund, Kashmiri u nda midis Indisë – që kontrollon Luginën e Kashmirit, Xhamunë dhe Ladakun – dhe Pakistanit, i cili administron pjesët e njohura si “Kashmiri i Lirë” (Azad Kashmir) dhe territoret veriore. Kina mban nën kontroll zonën e njohur si Aksai Çin.

Kashmiri nën administrimin indian ka rreth 7 milionë banorë, prej të cilëve afër 70 për qind janë myslimanë.

Neni 370 i Kushtetutës së Indisë

Neni 370 i Kushtetutës indiane parashikonte autonomi të pjesshme për Xhamunë dhe Kashmirin. Ky nen u hartua më 1947 nga kryeministri i atëhershëm i shtetit, sheik Abdullah, dhe u pranua nga kryeministri i parë indian, Jawaharlal Nehru.

Edhe pse u konsiderua si zgjidhje e përkohshme, asambleja kushtetuese e përfshiu atë në Kushtetutën e Indisë në vitin 1949.

Luftërat dhe konfliktet ushtarake

India dhe Pakistani kanë zhvilluar tri luftëra që nga pavarësia: dy prej tyre për shkak të Kashmirit (në vitet 1947 dhe 1965). Lufta e tretë, në vitin 1971, rezultoi në krijimin e Bangladeshit. Në vitin 1999 pati një tjetër përballje në rajonin Kargil, që shpesh përshkruhet si një luftë e pashpallur.

Rajoni është ndarë nga një vijë armëpushimi, e njohur si “Linja e Kontrollit”, e rënë dakord përmes ndërmjetësimit të Kombeve të Bashkuara.

Kryengritja

Prej vitesh, shumë myslimanë në Kashmirin indian janë të zemëruar për shkak të asaj që e shohin si sundim shtypës të Indisë. Kjo çoi në vitin 1989 në një kryengritje të armatosur të separatistëve myslimanë. India vendosi trupa ushtarake në rajon dhe dhjetëra mijëra njerëz u vranë.

India akuzon Pakistanin se stërvit dhe armatos militantët, ndërsa Pakistani e mohon këtë, duke thënë se ofron vetëm mbështetje morale dhe diplomatike.

Heqja e statusit special

Në gusht të vitit 2019, qeveria e kryeministrit të Indisë, Narendra Modi, e shfuqizoi statusin gjysmëautonom të Kashmirit, me arsyetimin se kjo do të ndihmonte në integrimin më të mirë të rajonit me pjesën tjetër të Indisë.

Shteti u riorganizua në dy territore federale nën administrim të drejtpërdrejtë – Xhamu dhe Kashmir, dhe Ladak. Pakistani reagoi ashpër, duke ulur nivelin e marrëdhënieve diplomatike me Indinë.

Vitet e fundit

Modi thotë se vendimi i vitit 2019 ka sjellë normalitet në Kashmir pas dekadash dhune.

Zyrtarët indianë thonë se dhuna është zvogëluar në vitet e fundit, me më pak sulme masive dhe një rritje të numrit të turistëve.

Megjithatë, vazhdojnë të raportohen vrasje të civilëve dhe pjesëtarëve të forcave të sigurisë.

Zgjedhjet e vitit 2024

Xhamu dhe Kashmiri mbajtën zgjedhjet e para lokale në vitin 2024, që prej heqjes së autonomisë më 2019. Disa nga ligjvënësit e porsazgjedhur kanë kërkuar rikthimin e pjesshëm të Nenit 370.

Partitë kryesore rajonale bojkotuan ose kritikuan zgjedhjet, duke thënë se fituesit nuk do të kenë fuqi reale politike.