Artefakte, ar dhe smerald/ Kolumbia nis ekspeditë nënujore në anijen spanjolle 300-vjeçare të mbushur me thesar, zbulimi ndezi betejë ligjore disa miliarda dollarëshe

Kolumbia ka nisur fazën fillestare të një ekspedite nënujore për të eksploruar një luftanije spanjolle që u mbyt në Karaibe më shumë se 300 vjet më parë dhe besohet se përmban artefakte me vlerë miliarda dollarë, të drejtat për të cilat janë nën një mosmarrëveshje të ashpër.

I zbuluar në vitin 2015 në ujërat e qytetit port të Kartegjenës nga qeveria kolumbiane, San José shpesh quhet “Grali i Shenjtë i mbytjeve të anijeve”, sipas CNN.

Anija me 62 armë, me tre shtylla, flamuri dhe galionja më e madhe e një flote spanjolle, besohej se mbante ar, argjend, smerald dhe mallra të tjera të vlefshme nga minierat e Potosi në Peru.

Thuhej se po udhëtonte nga Panamaja në Kolumbi kur u mbyt me 600 njerëz, më 8 qershor 1708, gjatë një beteje me anijet britanike në Luftën e Pasardhësit Spanjoll.

Faza e parë e ekspeditës do të fokusohet në fotografimin e anijes duke përdorur sensorë të largët “jo ndërhyrës”, tha Instituti Kolumbian i Antropologjisë dhe Historisë (ICANH), duke shtuar se rezultatet e ekspeditës fillestare mund të hapin rrugën për eksplorime të mëvonshme, të cilat do të përfshijnë gjetjen e materialeve arkeologjike nga mbytja e anijes.

Imazhet do të përdoren më pas për të ndërtuar një inventar të zbulimeve arkeologjike në shtratin e detit.

ICANH e ka shpallur gjithashtu vendin e zbulimit një “zonë arkeologjike të mbrojtur” kombëtare për të “ruajtur vlerën e saj shkencore dhe arkeologjike”.

Studiuesit thonë se ata gjithashtu planifikojnë të përdorin një anije nënujore me teknologji të pozicionimit akustik, si dhe një mjet funksionimi në distancë me sensorë dhe mjete të ndryshme që mund të zbresin në thellësinë e vendit.

“Kjo qeveri po bën diçka që është e paprecedentë… duke eksploruar fundosjen e galionit si mundësinë e të kuptuarit të historisë dhe kulturës”, tha Ministri i Kulturës Juan David Correa në një konferencë shtypi në Kartagjenë të mërkurën, ku u nis edhe ekspedita.

Zbulimi i San José ka qenë i rëndësishëm për Kolumbinë për shkak të thesarit të anijes me artefakte kulturore dhe historike – dhe të dhëna që ato mund të japin për klimën ekonomike, sociale dhe politike të Evropës gjatë fillimit të shekullit të 18-të.

Por ajo gjithashtu ka ndezur një betejë ligjore shumë miliarda dollarësh.

Kolumbia pohon se zbuloi për herë të parë San José në 2015 me ndihmën e shkencëtarëve ndërkombëtarë.

Por pretendimet e tyre janë kundërshtuar nga një kompani shpëtimi detare me bazë në SHBA e quajtur Sea Search-Armada (SSA), e njohur më parë si Glocca Morra, e cila argumenton se ata ishin ata që kishin zbuluar mbytjen e anijes në fillim të viteve 1980.

SSA ka nisur një betejë ligjore kundër qeverisë kolumbiane në Gjykatën e Përhershme të Arbitrazhit, duke pretenduar se ajo ka të drejtë për rreth 10 miliardë dollarë – gjysma e vlerës së vlerësuar të thesarit të anijes së mbytur.

Qeveria kolumbiane kundërshton pretendimet e SSA.

Humbja e San José dhe ngarkesave të tij thuhej se u kishte shkaktuar vështirësi financiare tregtarëve në të gjithë Evropën dhe Botën e Re, sipas raporteve të lëshuara nga SSA.